Τα χρώματα του Ράσου!

Μαύρο ως επί το πλείστον, μπλε και γκρι ως δεύτερες επιλογές κι εσχάτως, μεμονωμένες εμφανίσεις με βυσσινί, μπεζ, ακόμη και με λευκό. Τελικά, ποιο είναι το χρώμα που έχουν ή πρέπει να έχουν τα ράσα ιερέων και μητροπολιτών; Παραμένει το μαύρο; Κατ’ οικονομίαν ίσως, το μπλε τους θερινούς μήνες;

anteri e-amfia colors

Το μαύρο χρώμα για το ράσο υπάγεται στους εκκλησιαστικούς νόμους ή είναι ένας άγραφος κανόνας; Συμβολίζει το πένθος για τη χαμένη Βασιλεύουσα, όπως πιστεύουν ορισμένοι, ή για τις αμαρτίες του ποιμνίου; Συνήθεια αιώνων ή έχει βαθύτερο συμβολισμό;

e-amfia anteri red bordeaux

Ιστορική Ανάλυση-Παράδοση:

«Το μαύρο αρχίζει να επιβάλλεται ως χρώμα για τα ενδύματα των ιερέων και των μητροπολιτών τον 7ο με 8ο αιώνα. Το σημερινό ζωστικό που φορούν όλοι οι κληρικοί είναι η εξέλιξη του χιτώνα. Το ράσο είναι λατινική λέξη. Σημαίνει ένδυμα λείο, χωρίς τρίχες, κι εμφανίζεται τον 9ο αιώνα. Έχει μαύρο χρώμα κατά τα καλογερικά πρότυπα», εξηγεί ο κ. Παναγιώτης Σκαλτσής, αναπληρωτής καθηγητής Λειτουργικής στο Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνει και ο μητροπολίτης Κίτρους κ. Γεώργιος. «Ιερείς και μητροπολίτες, στην αρχή δεν φορούσαν ράσα. Το ράσο, το χρώμα του οποίου είναι το μαύρο, προέκυψε από τους μοναχούς. Πρόκειται για μοναχική περιβολή που επηρέασε τον εφημεριακό κλήρο», τονίζει ο κ. Γεώργιος.

Κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, μέχρι τον 4ο αιώνα, υπήρχε ελευθερία ως προς τα στοιχεία της ενδυμασίας του κλήρου. Ό,τι φορούσαν οι λαϊκοί, φορούσαν και οι κληρικοί. «Κριτήρια για την ενδυμασία του κλήρου εκείνη την εποχή ήταν η σοβαρότητα, η ευπρέπεια και η σεμνότητα», αναφέρει ο κ. Σκαλτσής.

Τα ίδια ενδυματολογικά κριτήρια ισχύουν και κατά τους βυζαντινούς χρόνους, μιας και δεν είχε θεσπιστεί ούτε τότε συγκεκριμένο ένδυμα για τους κληρικούς. Την εποχή εκείνη, αρχίζουν να εισέρχονται στην εκκλησία και άνθρωποι που προέρχονται από τον ειδωλολατρικό χώρο οι οποίοι επιθυμούν μεγαλοπρέπεια. Ο κλήρος αναβαθμίζεται κοινωνικά ενώ κάνει την εμφάνισή του ο μοναχισμός. «Επειδή η ενδυματολογία απασχολούσε πάντα την εκκλησία, έχουμε τότε τους πρώτους συνοδικούς κανόνες της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου που συνεκλήθη το 692 στην Κωνσταντινούπολη οι οποίοι απαγορεύουν την απρέπεια και τις παρεκτροπές ως προς την εμφάνιση κληρικών και μητροπολιτών», επισημαίνει ο κ. Σκαλτσής.

Η ομοιόμορφη εμφάνιση κληρικών και μητροπολιτών αποφασίζεται με συνοδική εγκύκλιο το 1855. Το σχήμα τους, όπως το ξέρουμε σήμερα, επιβάλλεται ρητά με το βασιλικό διάταγμα “Περί της κανονικής περιβολής του κλήρου” το οποίο εκδίδεται το 1931.

Η Εκκλησία της Ελλάδος:

Για την Εκκλησία της Ελλάδας και τα πρεσβυγενή πατριαρχεία, το επικρατέστερο χρώμα του ράσου είναι το μαύρο.

Απόψεις Κληρικών:

Παρότι δεν υπάρχει αυστηρά κοινή γραμμή μεταξύ των μητροπόλεων για το χρώμα του ράσου τόσο των ίδιων των μητροπολιτών όσο και των ιερέων, όπως επισημαίνει ο πατήρ Δημήτριος πρωτοπρεσβύτερος κι εφημέριος του ναού Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης, οι ιερείς δεν μπορούν να φορούν ό,τι χρώμα θέλουν. «Δεν μπορεί ένας ιερέας να βάλει άσπρο ράσο, όπως φοράνε οι Ρώσοι.

Τα χρώματα του ράσου, αν δεν είναι το μαύρο, πρέπει να κυμαίνονται κοντά στο μαύρο», δηλώνει χαρακτηριστικά ο πατήρ Δημήτριος ο οποίος εκτός από μαύρο, φορά ενίοτε λόγω ζέστης, μπλε ή γκρι ράσο, όπως μας είπε.

Κάθε μητρόπολη έχει τη δική της γραμμή κι, ενδεχομένως, οι ιερείς που δεν συμμορφώνονται με τη γραμμή που ορίζει ο μητροπολίτης τους να έχουν κυρώσεις, σύμφωνα με τον πατέρα Δημήτριο. Όσο για τους μητροπολίτες, «κάθε μητροπολίτης για την μητρόπολη του είναι ο πρώτος μεταξύ των ιερέων. Δεν έχει ανώτερό του οπότε διαθέτει άλλη ελευθερία κινήσεων ως προς τις χρωματικές επιλογές του ράσου του», υπογραμμίζει ο πατήρ Δημήτριος.

Στο παρακάτω βίντεο αποτυπώνονται οι λεπτομέρειες και οι ποιότητες ενός ράσου ζωστικού ή αντερί όπως ονομάζονται.

«Το μαύρο είναι το μόνο χρώμα που αρμόζει σε ανδρική περιβολή. Οποιοδήποτε άλλο χρώμα θα μετέτρεπε το ράσο σε ένδυμα που δεν αρμόζει σε άνδρα. Το μαύρο χρώμα υποδηλώνει σοβαρότητα και κύρος. Γι’ αυτό χρησιμοποιείται και σε επίσημα ενδύματα, στις τηβέννους δικαστικών και πανεπιστημιακών», υποστηρίζει ο πρωτοσύγκελος της μητρόπολης Γουμένισσας πατήρ Αγαθάγγελος.

Πηγές (orthodoxia–e-amfia.gr )